گاڤ نیوز
كوڤارا دیرشپیگل یا ئه‌لمانى ئه‌ڤرۆ پێنج شه‌مبێ راگه‌هاند، رژێما بشار ئه‌سه‌دى تووشى بازرگانیا مادده‌یێن هۆشبه‌ر بوویه و بتنێ د ئێك سال دا ب گوژمێ 5.7 ملیار دۆلاران بازرگانى پێ هاتیه‌كرن، هه‌روه‌سا ئاشكراكریه، نوكه ژى ب رێكا یه‌كه‌یێن سه‌ربازى، چه‌كداران و كه‌سێن نێزیكى بشار ئه‌سه‌دى وێ بازرگانیێ دكه‌ن.
ل گۆرى كوڤارا دیرشپیگل، كو د لێكۆلینه‌كێ دا دیاركریه، ئاشكرابوونا مادده‌یێن هۆشبه‌ر ژ رۆمانیا ده‌ستپێكریه ل نیسانا سالا 2020ێ ل ده‌ما ده‌ست ب سه‌ر هنده‌ك تشتان دا هاتیه گرتن كو د سه‌یر بوون و پشتى هاتینه ڤه‌كرن 2.1 حه‌بكێن كبتاگۆن د ناڤ دا هاتینه دیتن.
كوڤارێ دیاركریه، كه‌بتاگۆن ئێك ژ حه‌بكێن چالاككرنا بێهێزیێ یه و بۆ كێمیا لڤینێ ل ده‌ف زاڕۆیان دهێته بكارئینان و پشتى دیاربووى ئالوده‌بوون پێ دروست دبیت، هاته قه‌ده‌غه‌كرن و نوكه ژى د چارچۆڤێ مادده‌یێن هۆشبه‌ر دا سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل دهێته كرن، هنده‌ك ژى ب پێگوهۆڕه‌كێ ئه‌رزانتر ژ كۆكائینى دبینن.
به‌لگه‌یێن رۆژنامه‌یا دیرشپیكل دیاردكه‌ن، كو ئه‌و ژ سووریا هاتینه و د سعوودیێ را چۆینه رۆماینه و پشتى چاڤدێریا تله‌فوونان هاتیه‌كرن ئه‌و گه‌هشتینه كه‌سه‌كى ب ناڤێ ئه‌بو فوئاد كو كه‌سه‌كێ سوورى یه و ناڤێ وى یێ دروست ئه‌یاده و ل باژێڕ لادقیێ دژیت، وى ئه‌و تۆڕ ل ژێر ناڤێ كۆمپانیه‌كا ئینان و برنێ ب رێڤه دبر، پشتى ئاشكرابوونا وى هێزێن ئه‌سه‌دى بزاڤا گرتنا وى دكه‌ن، لێ ئه‌و د ره‌ڤیت د چیته توركیا و پاشى لوبنان و نوكه ئه‌و ل ئه‌لمانیایه و گه‌هشتیه خێزانا خۆ و ل سالا 2015ێ داخوازا مافێ په‌نابه‌ریێ كریه.
نه بتنێ ئه‌یاد دو سووریێن دى و كه‌سه‌كێ جه‌زائیرى ژى ل ئه‌لمانیا دژین و ب بازرگانیا وان حه‌بكان تۆمه‌تبارن و ل ده‌مه‌كێ نێزیك دێ دادگه‌ها وان ل باژێڕێ ئیسن ل ئه‌لمانیا هێته‌كرن ئه‌ڤه ژى هه‌ر كوڤارێ گۆتیه.
هه‌روه‌سا ئاشكراكریه، ژێده‌رێ ڤان حه‌بكان گه‌له‌ك جاران دوباره بوو ب تایبه‌ت ل ڤان مه‌هێن دوماهیێ، 84 ملیۆن حه‌بك ل سالیرنۆ یا ئیتالیا كو ب گوژمێ زێده‌تر ژ ملیار یۆریان بوهایێ وان دهاته ته‌خمینكرن ده‌ست ب سه‌ردا هاتینه گرتن.
دوپاتكر، هه‌روه‌سا ده‌ستهه‌لاتا مسرێ ژى راگه‌هاندیه، وان هنده‌ك حه‌بكێن كه‌بتاگۆن و حه‌شیش د هنده‌ك حاویێن كۆمپانیه‌كا سوورى دا دیتینه و ئه‌و كۆمپانى ژى یا كوڕمامێ بشار ئه‌سه‌د، رامى مخلووفى یه و رامى ره‌تكر كۆمپانیا وى ئه‌و كار كربیت.
ب رێكا بارهه‌لگرێن مه‌زن دیاربوویه سووریا ئێدى بوویه وه‌لاتێ مادده‌یێن هۆشبه‌ر ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و كه‌بتاگۆن بوو ئێك ژ تشتێ وێ یێ دڤێت بخۆ ب فرۆشیت، جۆل رایبورن، لێكۆله‌رێ ئه‌مریكى یا تایبه‌ت ل سووریا دبێژیت: باوه‌رناكه‌م رژێما ئه‌سه‌دى شیانێن خوساره‌تیا بارهه‌لگرێن كه‌بتاگۆنێ هه‌بن، لێ ئه‌ڤه نه بتنێ ب رژێمێ ڤه گرێدایه به‌لكو بوویه كاره‌ك د ناڤا وێ رژێمێ و هنده‌ك ژ مه‌زنه بازرگانان بووینه گرۆپێن مه‌زن و زه‌به‌لاح.
كوڤارا ئه‌لمانى دیاركریه، پێشتر ئه‌سته‌م بوو بهێته‌زانین كى ل پشت ڤى كارى یه ب تایبه‌ت ژى ل ده‌ما وه‌رگرتنێ، لێ چیرۆكا دروست ل ئیسنه ئه‌ڤ یه‌كه هه‌مى گوهاڕت و لێكۆله‌ر دبێژن، ئه‌یاد دلێ گرۆپانه ل ئه‌لمانیا و شیایه چالاكیێن خۆ ب رێكا زێده‌تر ژ ته‌نه‌كێ یا كه‌بتاگۆنان زێده‌تر بكه‌ت و ته‌نه‌كا حه‌شیشى كو ب گوژمێ 130 ملیۆن یۆرۆیان بازار پێ كرینه.
په‌یوه‌ندیا رژێما ئه‌سه‌دى ب بازرگانیێ ڤه چى یه؟
كوڤارێ دیاركریه، دو ژ كاركه‌رێن بازرگانیا پێشتر د پۆستێن باش دا بوون ل لادقیێ، زێده‌بارى ره‌تكرنا گه‌له‌ك بارهه‌لگران لێ وان ب به‌رده‌وامى بارهه‌لگر ده‌ربازدكرن و بێى هه‌ست پێ بهێته‌كرن، لێ ل ده‌ما تاوانباره‌كى ب رێكا ته‌له‌فوونێ ل گه‌ل ئاخفتى به‌حسێ په‌یوه‌ندیا وى و هۆزا ئه‌سه‌دى كریه و ئه‌ڤه بوویه سه‌ره‌داڤه‌كا باش بۆ دیفچوونا پۆلیسان.
لێكۆله‌ران دیاركریه، به‌لگه‌یێن پێدڤى ل سه‌ر هێزا چار یا كو ماهر ئه‌سه‌د، برایێ بشار ئه‌سه‌د ب رێڤه دبه‌ت دیتینه و دیاربوویه ل سه‌ر حاویه‌كا دناڤا بارهه‌لگرێ دا ب گوژمێ 300 هزار دۆلاران دهاته فرۆشتن و 60 هزار دۆلار ژى ب پۆلس و سه‌ربازان دهاتنه دان بۆ وێ یه‌كێ نهێنى ئاشكرانه‌بیت و ب رێكه‌كا قانوونى بهێنه ده‌ربازكرن، به‌نده‌رێ لادقیێ ژى هه‌ر ژ كه‌ڤندا د ده‌ست خێزانا بشار ئه‌سه‌د دایه و بتنێ ئه‌و دشێن وى كارى ب رێكا به‌نده‌رى بكه‌ن.
دیرشپیگل دبێژیت: لێكۆلینێ درێژكر و كو هنده‌ك چه‌كدار ژى ل گه‌ل بارهه‌لگران تووش بووینه كو ئه‌و ژى مافیایێن حوتى نه و كو هنده‌ك خێزانێن ل گه‌ل ئه‌سه‌دى شه‌ڕ كرینه و هنده‌ك ئمتیازاتێن بازرگانیا كه‌بتاگۆن ب وان داینه.
پاشى رۆلێ حزبوولاها لوبنانى دیاردبیت كو هه‌ڤپه‌یمانا ئه‌سه‌دى یه و گه‌له‌ك مفا ژ سه‌ربۆرا حه‌شیش ژ وان وه‌رگرت ب تایبه‌ت ده‌ما ل بیقاع د چاند بۆ وێ یه‌كێ كه‌بتاگۆنى ب وێ ب گوهۆڕن، ب تایبه‌ت ژى پشتى ئه‌سه‌دى ده‌ست ب رۆژئاڤا سووریا دا گرتى.
هه‌روه‌سا گۆتیه، گه‌له‌ك ژ كوڕمامێن بشار ئه‌سه‌د كو گرێدایى گرۆپێن رژێمێ نه و كۆمپانیێن قرداحه و حه‌زا ل حمس ب رێڤه‌دبه‌ن، خودانكاره‌كێ سوورى ژى كو ره‌ڤیه ژ سووریا بۆ دیرشپیگل دبێژیت: ئه‌وى سه‌را وان كۆمپانى و كارگه‌هان دایه و ب چه‌كداران یا دۆر گرتى بوو، لێكۆله‌ره‌كێ مادده‌یێن هۆشبه‌ر یێ سوورى ژى ئه‌ڤ یه‌كه بۆ رۆژنامێ دوپات كریه.
رۆژنامه‌یا دیرشپیگل یا ئه‌لمانى به‌حس ل قازانجێ وان مادده‌یێن هۆشبه‌ر دكه‌ت كو بتنێ د سالا 2021ێ دا 5.7 ملیار دۆلار بووینه و ئه‌ڤه ل ده‌مه‌كى ئه‌و بارهه‌لگرێن ب رێكێن قانوونى ده‌رباز دبن نه‌هاتینه هه‌ژمارتن كو ب رێكا به‌نده‌رێ لادقیێ و به‌ره‌ف دوبه‌ى و سعوودیێ دچوون، كو 40%ێ یا بكارهێنه‌رێن مادده‌یێن هۆشبه‌ر ل وه‌لاتێ سعوودیێ وان حه‌بكان دخۆن و هه‌روه‌سا پاشى د چوو لیبیا.
هه‌روه‌سا دیاركریه، ل سالا 2020 د تۆمارێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى دا ل سووریا دیاربوو كو 50 ته‌نێن پێكهاتا سه‌ره‌كى یا به‌رهه‌مێ كه‌پتاگۆنێ ئینایه و ئه‌ڤ ماده ژى ب ماده‌یا كیمیایى سودولایفیدرین ناڤكریه و دوپاتكریه كو سوویسرا كو ئێك ژ مه‌زنه وه‌لاتێن چێكرنا ده‌رمانایه تا نوكه ئه‌و قه‌باره داخواز نه‌كریه.
دایه‌زانین ژى كو هنداكرنا بارهه‌لگرێن كه‌پتاگۆنێ ب شێوه‌یه‌كێ عه‌قلانه بوو و ب چ ره‌نگان وه‌سا ناهێنه چێكرن ئه‌گه‌ر كارگه‌هـ نه‌بن، به‌رپرسه‌كێ ئیتالى كو بارهه‌لگره‌كا كه‌مپتاگۆنان ل به‌نده‌رێ سالیرنۆ گرتبوو دبێژیت: دیتنا وان حه‌بكان د زكێ بارهه‌رگران دا د ناڤا بالیلكێن مه‌زن یێن ئاسنى دابوون.